Het coronavirus: de gevolgen voor werkgever en werknemer

Het coronavirus: de gevolgen voor werkgever en werknemer

Het coronavirus: de gevolgen voor werkgever en werknemer

De uitbraak van het coronavirus roept veel vragen bij HR en werkgevers op. Moet ik voorzorgsmaatregelen treffen, en wanneer moet ik medewerkers thuis laten werken? Hierbij een overzicht van veel gestelde vragen over het coronavirus. Kijk voor actuele informatie over het coronavirus ook op de website van het RIVM

Heeft een medewerker in quarantaine recht op doorbetaling van zijn loon?

Het antwoord op deze vraag hangt af van de situatie.

Zieke werknemer

Als een werknemer ziek is en daarom in quarantaine moet, dan heeft hij recht op loon op grond van zijn arbeidsongeschiktheid ongeacht de reden van zijn eerdere reis. De werknemer is in dat geval immers “in verband met ongeschiktheid ten gevolge van ziekte, zwangerschap of bevalling verhinderd is om de bedongen arbeid te verrichten”.

Werknemer is (nog) niet ziek

Als een werknemer uit voorzorg, omdat hij mogelijk besmet zou kunnen zijn, in quarantaine moet, dan gaat deze situatie (nog) niet op. Er is dan immers (nog) geen sprake van ongeschiktheid ten gevolge van ziekte. Als de werknemer niet ziek is, dan geldt de hoofdregel dat een werknemer recht heeft op loon, tenzij de oorzaak van het niet werken voor rekening van de werknemer komt.

Gereisd voor werk

Als een werknemer voor zijn werk op reis is geweest en vanwege die reis uit voorzorg in quarantaine moet, dan zal de werkgever het loon aan deze werknemer moeten doorbetalen. De werknemer is immers tijdens zijn werk aan besmettingsgevaar blootgesteld. Dat maakt dat de reden van het niet werken niet voor rekening van de werknemer komt. De werkgever zal waarschijnlijk wel van de werknemer mogen verlangen dat hij redelijke (vervangende) werkzaamheden vanaf het quarantaine-adres verricht.

Gereisd voor vakantie

De vraag of het loon moet worden doorbetaald aan een werknemer die vanwege zijn vakantiereis in quarantaine moet, is lastiger te beantwoorden. Het zal afhangen van de omstandigheden van het geval. Die kúnnen zodanig zijn dat de werkgever het loon moet doorbetalen. Maar het is ook voorstelbaar dat de werkgever het loon niet verschuldigd is. Als een werknemer vanwege autopech of vanwege een geschrapte vlucht niet op tijd terug is van vakantie en daardoor niet kan werken, heeft hij namelijk meestal ook geen recht op loon.
Als geen loon verschuldigd is, dan zal  de werkgever waarschijnlijk wel aan de werknemer moeten aanbieden om te werken vanaf het quarantaine-adres, zodat de werknemer zo min mogelijk loon misloopt.

Mag ik medewerkers ontslaan als ik door het coronavirus minder werk heb?

Ja, dat kan. Als sprake is van structurele werkvermindering, dan is dat reden voor ontslag op grond van bedrijfseconomische redenen. De werkgever kan natuurlijk proberen om met medewerkers afspraken te maken over beëindiging van hun dienstverband in onderling overleg. Maar als dat niet lukt, dan zal de werkgever aan het UWV moeten vragen om toestemming om de voorgedragen werknemer of werknemers te ontslaan.

De werkgever zal zich daarbij wel gewoon aan de geldende regels voor een bedrijfseconomisch ontslag moeten houden. Dat betekent bijvoorbeeld dat hij het afspiegelingsbeginsel moet hanteren, dat hij moet aantonen dat sprake is van werkvermindering en dat de prognose is dat op korte termijn geen herstel van de situatie zal optreden.

Als de werkgever aan alle criteria heeft voldaan, dan geeft het UWV aan de werkgever toestemming om de voorgedragen werknemers te ontslaan. De werkgever zal dan nog wel de (overgebleven) opzegtermijn in acht moeten nemen. Als een werkgever afscheid moet nemen van meer dan twintig mensen, dan moet hij ook nog met de vakbonden overleggen. Bovendien zal hij aan de ontslagen werknemers de transitievergoeding moeten betalen.

Vanwege de vaak acute en vermoedelijk en hopelijk kortdurende situatie bij Corona is het aanvragen van werktijdverkorting ook het overwegen waard.

Is werktijdverkorting mogelijk als een werkgever minder werk heeft vanwege het coronavirus?

Ja, dat kan. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft de mogelijkheid om werktijdverkorting aan te vragen opengesteld voor bedrijven die als gevolg van het coronavirus tijdelijk onvoldoende werk voorhanden hebben om (al) hun werknemers aan het werk te houden.

Werktijdverkorting betekent dat werknemers voor wie tijdelijk geen of minder werk is wel in dienst blijven van de werkgever, maar over de niet-gewerkte uren een WW-uitkering betaald krijgen. Werktijdverkorting kan alleen als de oorzaak van de werkvermindering niet tot het normale bedrijfsrisico behoort en de werkgever heeft een vergunning nodig om werktijdverkorting te kunnen toepassen.

Werkgevers die aanspraak willen maken op werktijdverkorting zullen een vergunning moeten aanvragen bij het UWV. Als aan de voorwaarden is voldaan, dan wordt een vergunning voor 6 weken verleend. Deze kan door het ministerie van SZW worden verlengd tot maximaal 24 weken.