Het is een veelgestelde vraag: waarom kunnen werknemers niet hun eigen feestdagen kiezen? Dan kunnen ze zelf bepalen of ze vrij willen met het Suikerfeest of Kerstmis. Is een keuzemenu aan feestdagen mogelijk?
Binnen bedrijf X werken 23 nationaliteiten. Ieder met een eigen geloofsovertuiging, eigen nationale feestdagen en herdenkingsdagen. De werkgever vindt het krom dat iedereen binnen het bedrijf met tweede pinksterdag vrij is, terwijl bijna niemand daaraan religieuze waarde hecht. Voor feestdagen waar zijn medewerkers veel waarde aan hechten, moet een vrije dag worden opgenomen.
Het einde van de ramadan wordt bijvoorbeeld gevierd met Eid-al-Fitr, ook wel Suikerfeest genoemd. Een flink aantal medewerkers van bedrijf X heeft met de ramadan meegedaan. Uiteraard willen zij het Suikerfeest graag vieren. Zij hebben daarom op die dag een vrije dag opgenomen. Het bedrijf houdt daar elk jaar rekening mee door extra flexibele krachten in te huren, zodat het opnemen van die vrije dag door een groot aantal collega’s tegelijk geen probleem is. Maar het zou mooi zijn als er – speciaal voor diegenen die dit feest vieren – een officiële vrije feestdag van gemaakt kan worden. Kan dat?
De wet
In de wet is nergens geregeld dat een werkgever de werknemers op officiële Nederlandse feestdagen en of andere feestdagen al dan niet vrij moet geven. Dat is aan de werkgever en de werknemer om af te spreken. De wet biedt dus alle ruimte voor een keuzemenu.
Cao’s
In veel cao’s is wel iets geregeld over vrije feestdagen. Dat maakt het invoeren van een keuzemenu lastiger, omdat bedrijven die onder een cao vallen zich aan de cao-bepalingen moeten houden. Als er wordt gewerkt op dagen die zijn aangewezen als vrije feestdagen, dan moet bijvoorbeeld vaak zondag-toeslag worden betaald. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Een werknemer die ervoor kiest om niet op tweede pinksterdag maar met Eid-al-Fitr vrij te zijn, hoeft daar geen loonvoordeel bij te hebben.
Een werkgever zou nog een deel van de bovenwettelijke dagen als vrije keuzefeestdag kunnen aanwijzen, maar dat is dan in feite slechts symbolisch. De bovenwettelijke dagen kunnen werknemers immers opnemen wanneer zij willen.
Arbeidsvoorwaarden
In een arbeidsvoorwaardenreglement of de arbeidsovereenkomst staan vaak ook regels over vrije feestdagen. Daarvan kan een werkgever in overleg met de werknemers wel afwijken. Hij kan met de medewerkers die dat willen, afwijkende afspraken maken. Het is wel belangrijk om die afspraken goed op papier te zetten en door de werknemer te laten ondertekenen.
Praktisch
Hoe mooi het idee van een keuzemenu ook is, het is natuurlijk niet voor elke onderneming weggelegd. Als een bedrijf gesloten is op de nationale feestdagen, dan kan op die dagen niet worden gewerkt om een andere feestdag vrij te kunnen nemen.
Goed werkgeverschap
Als werkgevers geen aparte regeling kunnen of willen maken, dan brengt het goed werkgeverschap wel met zich mee dat zij rekening moeten houden met de (geloofs)overtuigingen en nationaliteiten van hun werknemers. Als medewerkers waarde hechten aan andere feestdagen dan de officiële Nederlandse feestdagen waarop zij vrij zijn, dan zal een verlofaanvraag op dat soort dagen ruimhartig moeten worden beoordeeld. Het is dan dus ook verstandig om er, net als bedrijf X, voor te zorgen dat er op dat soort dagen voldoende flexibele krachten beschikbaar zijn.
